... "προλετάριοι" αρχιτέκτονες όλου του κόσμου διαλυθείτε στη αναζήτηση της χαμένης αρχιτεκτονικής.. Άρης Κωνσταντινίδης, 1990

Τετάρτη 8 Αυγούστου 2007

Άγιος Παύλος, Τριόπετρα, Κρήτη








Μετά τον κάμπο της Μεσσαράς που από άποψη ποιότητας χτισμένου περιβάλλοντος μοιάζει πρώτο πόδι Χαλκιδικής στο απλωτό, φτάνεις νότια στην παραλία του Άγιου Παύλου και της Τριόπετρας. Το μόνο ανθρωπογενές που βρήκαμε εκτός από τις πατημασιές είναι τρία καλάμια ενωμένα σε τρίποδα. Από που να βγαίνει το "Κρήτη";

3 σχόλια:

delta-kapa είπε...

Tο Mείζον Eλληνικό Λεξικό (MEΛ) 1997
«Κρήτη»
(μυθολογία)
ή μία από τις Εσπερίδες
ή ενός από τους Κουρήτες
ή κόρη του Δευκαλίωνα,
επώνυμη της Κρήτης

Για να ξεμπερδεύουμε γρήγορα με δύο από τις εκδοχές:

- Στις λίστες με τις Εσπερίδες δεν αναφέρεται το όνομά της.
- Κουρήτες:
Αρχαιότατος λαός της δυτικής Ελλάδας και συγκεκριμένα της Αιτωλοακαρνανίας που συγγένευε με τους Καλυδωνίους. Ίσως η δεύτερη και η Τρίτη εκδοχή να ταυτίζονται. (Αν ο Δευκαλίων ήταν ένας από τους Κουρήτες...)

Ποίο ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία που δίνει ένας από τους καλύτερους μελετητές της ελληνικής μυθολογίας ο βρετανός:

(Graves Robert, «The Greek Myths» London: Penguin, 1955)
Η «Κρήτη» είναι μια ελληνική λέξη, μια μορφή της λέξης «κρατεία» (δυνατή, εξουσιάστρια θεά) - Κράτος
---
Κράτος, ελληνικός θεός της εξουσίας και του εξαναγκασμού, γιος του τιτάνα Παλλάς και της Στύξ, η οποία είναι θεότητα ποταμού του μίσους και ένας από τα πολύ σπάνια ποτάμια με θηλυκό όνομα στα ελληνικά. Πρόκειται για ποταμό του κάτω κόσμου.
Ο Κράτος λοιπόν, έχει αδέρφια το Ζήλος την Βία και τη Νίκη και είναι υπηρέτης του Ήφαιστου (δηλαδή της τεχνολογίας;).
Η λέξη -κρατεία απλώθηκε σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Για παράδειγμα στα αγγλικά:
Suffix: -cracy
Derived terms:
* aristo-cracy
* bureau-cracy
* demo-cracy
* ochlo-cracy
* theo-cracy

Απ’ εδώ προέρχονται τα Κρητέας και Κρηθέας (εγγονός του Έλληνα, ιδρυτής και βασιλιάς της Ιολκού, ένας από τους 7 γιους του Αίολου, του πατριάρχη των Αιολών και παππούς του Ιάσονα του πρώτου πόντιου, που οργάνωσε την εξερεύνηση της Μαύρης Θάλασσας (Αργοναυτική εξτρατεία)

πάλι:
(Graves Robert, «The Greek Myths» London: Penguin, 1955)
Σύμφωνα με τις νεότερες έρευνες στην αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής γραφής Β, (από τους M. Ventris und J. Chadwick το 1952) από τα παραδείγματα που βρέθηκαν και στα ερείπια της κατά το 1400 π.Χ. κατεστραμμένης Κνωσού, βγαίνει το συμπέρασμα ότι στα μέσα της δεύτερης χιλιετίας προ Χριστού, χρησιμοποιούνταν μια πρώιμη μορφή των αιολικών ελληνικών. Η γραφή αυτή μάλλον είναι δανεισμένη και με αρκετές δυσκολίες προσαρμοσμένη στα ελληνικά και προέρχονταν από γραφή άλλης γλώσσας όχι ινδοευρωπαϊκής προέλευσης αλλά πολύ πιθανόν σημιτικής (Μέση Ανατολή).

Έχουμε να κάνουμε λοιπόν με τη πρώιμη συνάντηση των ελληνικών φύλων με τους παλαιότερους Χετιτικούς, Ασσυριακούς, Αιγυπτιακούς, Παλαιστινιακούς κλπ. λαούς και τον ήδη ανεπτυγμένο πολιτισμό τους.

Ετεοκρητική είναι η συμβατική ονομασία μιας γλώσσας, η οποία ομιλούνταν στην αρχαία Κρήτη και από την οποία έχουν σωθεί γραπτά μνημεία (επιγραφές). Τα διασωθέντα κείμενα είναι γραμμένα στο ελληνικό αλφάβητο, αλλά οι αρχαιολόγοι και οι γλωσσολόγοι δεν έχουν καταφέρει ως τώρα να τα ερμηνεύσουν ούτε να εντάξουν τη γλώσσα αυτή σε κάποια γλωσσική οικογένεια. Η συμβατική ονομασία Ετεοκρητική προέρχεται από τον Όμηρο, ο οποίος στην Οδύσσεια, αναφερόμενος στους λαούς που κατοικούν στην Κρήτη, κατονομάζει και έναν λαό ως «Ετεοκρήτες», που σημαίνει «γνήσιοι Κρήτες». Η πιο ισχυρά υποστηριχθείσα θεωρία είναι ότι η ετεοκρητική είναι σημιτική γλώσσα.

Πάμε λοιπόν τώρα πάλι πίσω στην εκδοχή «Κρήτη», κόρη του Δευκαλίωνα.
Ο Δευκαλίωνας είναι λοιπόν κάτι σαν την μεταφορά σε ελληνική εκδοχή της ιστορίας του Νώε με τη κιβωτό του και τον βιβλικό κατακλυσμό. Στη γειτονιά του είμαστε. Πριν έρθουν λοιπόν οι Αιολείς και αργότερα κι άλλοι έλληνες, στο νησί ζούσαν λαοί που προέρχονταν από τη Μέση Ανατολή, Μικρά Ασία κλπ.


Τα πολύ παλιά χρόνια επειδή οι άνθρωποι είχαν γίνει κακοί ο Δίας αποφάσισε να τους εξαφανίσει με κατακλυσμό. Με συμβουλή του Προμηθέα (του προστάτη των ανθρώπων, του φιλάνθρωπου που μαρτύρησε και ίσως μαρτυράει ακόμη εξαιτίας της αγάπης του για το ανθρώπινο γένος) ο Δευκαλίωνας κατασκεύασε μια λάρνακα και κλείστηκε μέσα σε αυτήν μαζί με τη γυναίκα του την Πύρρα και όλα τα απαραίτητα εφόδια. Όταν τα νερά του κατακλυσμού σκέπασαν τα πάντα, η λάρνακα του Δευκαλίωνα που ταξίδευε πολλές μέρες προσάραξε σε μια βουνοκορφή, στον Παρνασσό (ή στην Όρθρη ή στον Άθω ή στη Δωδώνη). Όταν η βροχή σταμάτησε και τα νερά αποτραβήχτηκαν ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα βγήκαν από τη λάρνακα και αφού ευχαρίστησαν το Δία που τους έσωσε του ζήτησαν να δημιουργήσει εκ νέου ανθρώπους. Ακολουθώντας τις οδηγίες του θεού, ο Δευκαλίων και η Πύρρα σκέπασαν τα πρόσωπά τους και στη συνέχεια έπαιρναν πέτρες από τη γη και τις έριχναν πίσω από την πλάτη τους χωρίς να κοιτάζουν. Από τα λιθάρια που έριξε ο Δευκαλίωνας γεννήθηκαν οι άνδρες, ενώ από τα λιθάρια που έριξε η Πύρρα γεννήθηκαν οι γυναίκες. Οι άνθρωποι που δημιουργήθηκαν από τις πέτρες ονομάστηκαν λαός, δηλαδή οι άνθρωποι που γεννήθηκαν από τις πέτρες, επειδή στα αρχαία Ελληνικά η πέτρα ονομάζεται λας. Από το Δευκαλίωνα και την Πύρρα γεννήθηκε και ο Έλληνας, από τον οποίο έλκουμε το όνομά μας.

Ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα, εκτός από τους ανθρώπους που προήλθαν με το πέταγμα πετρών έκαναν (με συμβατικό τρόπο, ξέρετε τώρα...) τρία παιδιά: τον Ιδομενέα, το Μόλο και την Κρήτη.

Όσο για την ίδια τη λέξη επαναλαμβάνω πάλι την εξήγηση που δίνει ο Robert Ranke-Graves:
Η «Κρήτη» είναι μια ελληνική λέξη, μια μορφή της λέξης «κρατεία» (δυνατή, εξουσιάστρια θεά) - Κράτος

Το γοητευτικό σ’ αυτές τις ιστορίες από την ελληνική μυθολογία είναι η αρμονία των παράλληλων κόσμων που πλάθονται. Μοιάζουν να δίνουν μια ταιριαστή εικόνα και ταυτόχρονα μια ερμηνεία, μια εξήγηση για τη πραγματικότητα (τα φυσικά φαινόμενα, τους τόπους, τις οντότητες, ακόμη και για τις πολύπλοκες ανθρώπινες και κοινωνικές δομές). Ακόμη και ‘μεις σήμερα διακρίνουμε αυτή τη συνέπεια στη σχέση των όρων και τον φαινομένων. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο ότι, τουλάχιστον εμείς, μιλάμε ακόμη μ’ ένα τρόπο την ίδια γλώσσα. Νομίζω ότι ένας από τους λόγους που το καταφέρνουν αυτό οι ελληνικοί μύθοι είναι επειδή η κινητήριος δύναμή τους δεν είναι μια ηθική δέσμευση αλλά μια αισθητική αναζήτηση. Έτσι γλιτώνουν από τη εμμονή της απόλυτης κατηγοριοποίησης σε καλό και σε κακό και έρχονται πιο κοντά στην αισθητή πραγματικότητα η οποία αυτοαναιρείται πολύ γρήγορα όταν ξεχνάει τη σχετικότητα της φύσης της. Κι αυτό γίνεται τη ώρα που πλάθονται οι κόσμοι με τις λέξεις. Όπως η λέξη Κρήτη.

έφη είπε...

Είχαμε μία κουβέντα μισής ώρας επτά ενηλίκων (δύο εκ των οποίων φιλόλογοι), με αφορμή αυτή την ερώτηση. Δε θέλει εγωισμό στις κουβέντες. Ο εγωιστής, είπε μία θειά από διπλανό τραπέζι, δε μαθαίνει. Δημήτρη τι να πω, μας κάλυψες.

Ανώνυμος είπε...

ευγε