... "προλετάριοι" αρχιτέκτονες όλου του κόσμου διαλυθείτε στη αναζήτηση της χαμένης αρχιτεκτονικής.. Άρης Κωνσταντινίδης, 1990

Τρίτη 30 Οκτωβρίου 2007

η σημαία της πόλης μου






Kατεβαίνω καμιά φορά σ΄αυτές τις καβάτζες που΄χει η παλιά παραλία, στα σκαλάκια που οδηγούν στο νερό. Άμα κατέβεις κάτω δε βλέπεις δεν ακούς τίποτα από το δρόμο, δε σε βλέπει κανείς, και είσαι μες τη μέση, βλέπεις κάνα μύδι, καμιά μπλε μέδουσα, τον πάτο της θάλασσας, ρισκάρεις και λίγο μη βραχείς με τα βρωμόνερα. Σε μιά απ΄αυτές, στο ύψος της Αγίας Σοφίας (είμαι σίγουρη ότι ακόμα εκεί είναι), κατέβηκα ένα πρωί και είδα κάτι περίεργο, ήμουν και σε φάση ελαφρά αλαφροϊσκιωτη, ένα πήλινο διακοσμητικό πιάτο να γυαλίζει μέσα στο νερό, τυπωμένη επάνω η φάτσα του Μητσοτάκη να χαμογελάει με νόημα.. Παρόλο που ήταν πολύ χαρούμενος κάτι δε μου άρεσε.
Τη μέρα εκείνη είχα πάρει την πρώτη προκύρηξη για το διαγωνισμό της σημαίας του δήμου Θεσσαλονίκης. Το θέμα μου άρεσε. Γίναν τρεις διαγωνισμοί από τότε που κρίθηκαν άγονοι. Στους δύο απ΄αυτούς πήρα την ανώτατη διάκριση που έδωσε η επιτροπή, έπαινο, με δύο εκδοχές του "θ" γραμμένο σαν κύμα (βραβεία δεν δώσαν για οικονομία φαντάζομαι). Στον τρίτο δεν επιτρεπόταν συμμετοχή αρχιτεκτόνων. Μετά και από αυτόν μου πρότειναν από το δήμο Θεσσαλονίκης να αναλάβω το σχεδιασμό σημαίας με το σήμα που είχε ήδη ο δήμος το κεφάλι του Αλέξανδρου. Δέχτηκα με σχετική δυσκολία, αλλά δέχτηκα. Σκέφτηκα ότι με το να μη συμμετέχω δε δηλώνω και τίποτα. Σκέφτηκα και πολλά άλλα, πολύ καιρό τα σκεφτόμουν. Μετά από μια χρονοβόρα περίεργη διαδικασία βγήκε η γνωστή σημαία. Ένας φίλος μου έφερε ένα βιβλίο του Σινόπουλου, για τους μεγάλους της ιστορίας, πλήρης απομυθοποίηση του Αλέξανδρου. Μετά μου την έπεσαν οι γραφίστες για τους δικούς τους λόγους. Κάποια στιγμή είδα τον Ψωμιάδη να μιλάει σε πρωινή εκπομπή για το τι θέλει να πει η σημαία, και για τον μεγαλέξανδρο. Από την καρέκλα του γραφείου μου βλέπω κάθε μέρα τουρίστες να φωτογραφίζονται μπροστά στο άγαλμα ενός Κρητικού με δυό τρία πιστόλια και τρεις σημαίες πίσω του, την ελληνική, την ευρωπαϊκή και τη δική μου. Αμηχανία είναι μάλλον αυτό που νιώθω.

18 σχόλια:

Πάνος είπε...

Ε, αυτό δε μπορούσα να το φανταστώ!

έφη είπε...

Η φαντασία είναι ωχρή μπροστά στην πραγματικότητα (υπάρχει λέξη ωχριά;)

Le Panao είπε...

Ε, ούτε κι εγώ!!! Ήθελα να συμμετέχω στον δεύτερο διαγωνισμό αλλά σταμάτησα μόλις έμαθα ότι ήταν ο δεύτερος που γινόταν. Ίσως γιατί ψιλιάστηκα όλα αυτά τα διαπλεκόμενα καραγκιοζηλίκια του δήμου που περιγράφεις ότι ακολούθησαν.

Από μένα καταρχήν πολλά συγχαρητήρια αλλά και δύο απορίες: Πρώτον (μην προσβληθείς please) αν μπορείς να ανεβάσεις την σημαία, έχει το κεφάλι από το γνωστό νόμισμα; Δεύτερον το άγαλμα που λες που είναι; Νομίζω η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα θα λύσει και τις δύο απορίες μου.

Πάνος είπε...

Όντως, η φαντασία ωχριά μπροστά στην πραγματικότητα... :-)

*

Το άγαλμα είναι στη διασταύρωση Γούναρη και Μητροπόλεως - αν δεν κάνω λάθος.

έφη είπε...

Φυσικά έχει το κεφάλι από το γνωστό νόμισμα. Αυτό και ο τρόπος απόδοσής του ήταν αδιαπραγμάτευτα. Το μόνο που έκανα στο παλιό σήμα ήταν να του αλλάξω χρώμα.
Πράγματι το συγκεκριμένο άγαλμα είναι χαμηλά στη Γούναρη, μπροστά στα πάρκινκ.
Τεσπα..

Le Panao είπε...

Ευχαριστώ για τις φωτό. Αν δεν σε πειράζει, με την άδειά σου θα αναπαράγω μέρος του post σου στο blog architektones. Θέλω να καντηλιάσω λίγο τη βρωμοχώρα...

έφη είπε...

Οκ, μόνο σκέψου την επόμενη φορά που θα γίνει διαγωνισμός αν θα πρέπει να απέχεις. Για μένα η ιστορία ήταν διδακτική, αλλά το συμπέρασμά μου είναι ότι έπρεπε να είμαι πιο παρούσα και όχι απούσα.

Georgios Giannopoulos είπε...

Αν κατάλαβα καλά η σημερινή σημαία είναι η σημαία με τον Μέγα Αλέξανδρο και η ιδέα που βραβεύτηκε ήταν με το "θ" που τελικά δεν παρέμεινε;

Έχω περάσει πολλές φορές από Θεσσαλονίκη αλλά δεν έχω προσέξει την σημαία.

Υπάρχουν κάπου αναρτημένες όλες οι σημαίες (με μέγα Αλέξανδρο και με το 'θ') στην Θεσσαλονίκη; Ίσως ανέβω για το φεστιβάλ κινηματογράφου σε λίγες μέρες, για να το προσέξω..

delta-kapa είπε...

εύγε!

έφη είπε...

Ναι ggia καλά κατάλαβες, η τελική σημαία είναι αυτή με τον Αλέξανδρο.
Έπαινο πήρα με τις δύο που είναι κάτω κάτω. Αναρτημένη θα δεις μόνο την επάνω, πίσω από τα άγαλματα του κέντρου της θεσσαλονίκης, στο δημαρχείο και αλλού.
δκ, κάνουμε και πλάκα;
Τι έγινε επαναδικτυώθηκες;

delta-kapa είπε...

Κάνω τρύπες στους τοίχους και συναρμολογώ ράφια. Είμαι ανάμεσα σε χαρτοκούτες. Χθες το βράδυ άνοιξα τον υπολογιστή στο άλλο δωμάτιο κι ένας από τους άγνωστους γειτόνους αφήνει να μπαίνω στο δίκτυο.
Λίγο δύσκολο να ξεφύγω από το δίκτυο.

Το «εύγε» δεν ήταν ειρωνικό, ήταν για τη συνοπτική δημοσίευση της ιστορίας της σημαίας. Αξίζει να πεις περισσότερα για την υπόθεση. Γιατί; Να μη ξεχνάς ότι τα δημοσιευμένα δεν τα διαβάζουν μόνο φίλοι… αλλά και άνθρωποι χωρίς μνήμη.

Συμπτωματικά ετοίμαζα πριν τη μετακόμιση μία ανάρτηση που είναι πολύ κοντά στο καλλιτεχνικό-κριτικό μέρος της αισθητικής της σημαίας. Αυτή θα αφορά μια πολύ σύντομη αναφορά στις προφανείς σχεδιαστικές επιλογές του ελληνικού νομίσματος του ενός ευρώ. Η λεπτή εκείνη κλωστή της συνέχειας που ενώνει την αισθητική της Μπουγατσαδούπολης με αυτή μιας ολόκληρης Πιττοχώρας. Έπεται λοιπόν.

έφη είπε...

Κάποια στιγμή είδα κάπου ένα σχόλιο για τη σημαία, "μπουγάτσα με φλουρί". Όχι ότι δε μ΄ενοχλεί όμως.
Εχθές είχαμε μία σχετική κουβέντα για το ποια είναι η ειδοποιός διαφορά ενός έργου τέχνης από τη φόλα. Είναι λεπτά σύνθετα και υποκειμενικά τα όρια. Κουβέντα να χωρίς τέλος..

delta-kapa είπε...

Αυτή η κουβέντα είναι και χωρίς ενδιαφέρον δηλαδή. Να προτείνω εγώ ένα τέλος στη κουβέντα και ν’ αλλάξω αμέσως και το θέμα:
Και η φόλα έργο τέχνης είναι. Στο ερώτημα τι είναι έργο τέχνης η καλύτερη απάντηση είναι όλα. Δεν είναι υπερβολή αυτό, το εννοώ πραγματικά. (Δηλαδή τι το εννοώ, κι εγώ από αλλού τ’ άκουσα...)
Για να βοηθήσω λίγο: τα πήλινα κιούπια που μπαίνουν τώρα πίσω από τις βιτρίνες των μουσείων τα έφτιαχναν οι αρχαίοι για να βάζουν νερό και λάδι και κρασί... Αν τώρα μερικά από αυτά είναι εξόχως επεξεργασμένα και με πολύ μεράκι γιατί να μην είναι και η Campbells TOMATO SOUP κονσέρβα έργο τέχνης. Κι αυτή με μεράκι φιλοτεχνήθηκε...
Λοιπόν αφού ξεμπερδέψαμε με τέτοιες ανούσιους, ουδέτερους, ανώριμους και αποπροσανατολιστικούς χαρακτηρισμούς του είδους τι είναι τέχνη και τι είναι φόλα ας καταπιαστούμε λοιπόν με ερωτήματα του είδους:
- Τι είναι ένα καλό έργο τέχνης;
- Ποια είναι η καλή η τέχνη;
- Ποια τέχνη μας αρέσει;
Η συζήτηση γύρω από τέτοια ερωτήματα νομίζω έχει περισσότερο ενδιαφέρον. Άλλωστε απαιτεί και μεγαλύτερα προσωπικά ρίσκα. Όπως τόλμησες κι εσύ και όπως «τόλμησε» και η πόλη της Θεσσαλονίκης με τους μεγαλομπακάληδες και την αισθητική τους που την κυβερνούν. Το ξαναλέω: είναι προς τιμή σου που τους πλησίασες και έκανες μια προσπάθεια. Η αποχή δεν είναι λύση. Η διαπραγμάτευση είναι η μάχη. Ακόμη κι όταν χάνουμε κάτι κερδίζουμε. Για την επόμενη μάχη.

έφη είπε...

Λοιπόν η σημαία σε άλλους αρέσει και σε άλλους δεν αρέσει. Εμένα άλλες φορές μου αρέσει, και άλλες όχι. Για σημαία πόλης μια χαρά είναι, μπορώ να μιλήσω αρκετή ώρα για το πως αντιλαμβάνομαι τα στοιχεία που περιλαμβάνει, να τη συγκρίνω με άλλες, να την κρίνω σαν επισκέπτρια κλπ -κάποια άλλη φορά. Όταν τη βλέπω στημένη πίσω από περίεργα γλυπτά σε περίεργα παρτέρια μέσα σε πάρκα βιτρίνες, ανάμεσα σε αυτοκίνητα παρκαρισμένα τότε πάλι μου φαίνεται ταιριαστή με τα γύρω. Για μένα εκφράζει αυτό που είναι αυτή τη στιγμή η πόλη και όχι αυτό που θα ήθελα να είναι.

έφη είπε...

Ποιο είναι ένα καλό έργο τέχνης και ποιά είναι η καλή τέχνη; Η τέχνη που μας αρέσει. Δε βλέπω που μπορεί να οδηγήσει και αυτή η κουβέντα. Στην τακτοποίηση του χάους; Τι αρέσει στους πολλούς, στους ειδικούς, στους αθώους, στους χριστανούς, στις γυναίκες, στους αστούς; Μήπως είμαι ολίγον τεμπέλα;

έφη είπε...

Και κάτι ακόμα, αξία έχει για μένα η ώρα που ένας άνθρωπος νιώθει κάτι και το αποτυπώνει χρησιμοποιώντας τις τέχνες, με στόχο να εκφραστεί και μετά να επικοινωνήσει. Για μένα καλή τέχνη είναι αυτή που έχει μέσα αλήθεια, και κατά προτίμιση αυτή που μπορεί να επικοινωνεί με οποιονδήποτε.

delta-kapa είπε...

Να ορίστε, η κουβέντα οδήγησε, σε οδήγησε ήδη, πολύ σύντομα σε μια στάση που προσπαθεί να βρει και να περιγράψει τι είναι καλή τέχνη. Επικοινωνία, αλήθεια, πιο πάνω αναρωτιέσαι για ποιόν η αλήθεια, για τους ειδικούς, τους αθώους, τους χριστιανούς, τις γυναίκες, τους αστούς με ποιόν η επικοινωνία, με οποιονδήποτε λες μετά.
Βγαίνουν οι σχέσεις εξουσίας στην επιφάνεια. Το ένιωσες κι εσύ. Το φλουρί με τον Μεγαλέξανδρο έπρεπε να μπει το θες δεν το θες... Ο καλλιτέχνης είναι σε δυσαρμονία και με την εξουσία και με το λαό. Ξέρεις πόσους θεατρικούς διαγωνισμούς έχασε ο Ευριπίδης (ο αρχαίος τραγικός ποιητής) πριν αρχίζει να σαρώνει τα βραβεία; Ο Νietzsche λέει ότι έπρεπε πρώτα να εκπαιδεύσει τους κριτές του. Είναι πολύ λίγα τα έργα που έχουν κάτι σαν σχεδόν καθολική αποδοχή και οποιοσδήποτε μπορεί να βρει τρόπο να επικοινωνήσει διεγερτικά μαζί τους. (Ένα τέτοιο είναι η Ακρόπολη στην Αθήνα).
Εκτός από τα ερωτήματα και τις προσπάθειες για απαντήσεις με την γλώσσα, η συζήτηση μπορεί να βοηθήσει και την ίδιες τις επιλογές κατά την δημιουργική διαδικασία.

Η τεμπελιά όπως και η δημιουργικότητα είναι δείγματα υγείας...

Ανώνυμος είπε...

ΕΣΑΣ
(στην κυρία Ρωρερκάρ,
που επαίνεσε τα ποιήματά μου)

Μη μου παινεύετε την ποίησή μου.
Το μάτι παίνεσε ποτέ του δάκρυ;
Κύμα εξύμνησε θάλασσας μάκρη
και τη λευκότητα τ’ άνθος του κρίνου;

Πότε ορχήστρα ύμνησε όργανά της;
Ή μήπως είδατε μες στη ζωή σας
να πλέκει εγκώμιο το ψητό της κνίσας
ή απ’ τον Αίολο να παινιέται ο μπάτης;

Το χέρι μου η ψυχή μου αν προστάζει
και ποιημάτων γράφει αυτό σωρεία,
μα την ψυχή μου την εξουσιάζει
η Χάρη κι η Αγνότη σας, κυρία.

Κυρία, αν ό,τι γράφω σας αρέσει
εσάς ο εαυτός σας ας παινέσει.

Γιώργης Χολιαστός